A
Admin
Yönetici
Yönetici
İran’da siyasal yapı, klasik başkanlık sistemlerinden farklı işliyor. Ülkenin en üst düzey yöneticisi olarak bilinen “Dini Lider”, hem siyasi hem askeri alanda geniş yetkilere sahip. Bu görevi 1989 yılından bu yana yürüten Ayetullah Seyyid Ali Hamaney, yalnızca İran için değil, bölgesel politikalar açısından da etkili bir figür olarak öne çıkıyor. İşte Hamaney’in yaşam öyküsü, liderliğe uzanan yolculuğu ve görev süresindeki yetkilerine dair detaylar... Ayetullah Ali Hamaney kimdir? Ayetullah Ali Hamaney, 1939 yılında İran’ın Meşhed kentinde dünyaya geldi. Dini eğitimine erken yaşta başladı ve Kum ile Necef'te önemli İslam âlimlerinden dersler aldı. Zamanla Şii uleması arasında saygınlık kazandı ve Ayetullah unvanını aldı. Farsçanın yanı sıra Arapça ve sınırlı düzeyde Rusça bildiği bilinen Hamaney, aynı zamanda klasik İslami ilimler dışında siyaset, tarih ve edebiyatla da ilgilendi. Hamaney İran’ın liderliğine nasıl geldi? Hamaney, 1979’daki İran İslam Devrimi'nden sonra hızla siyasi alanda öne çıktı. 1981-1989 yılları arasında İran Cumhurbaşkanı olarak görev yaptı. Devrimin lideri Ayetullah Humeyni’nin 1989’daki vefatının ardından, Anayasada yapılan değişiklikle "Dini Liderlik" makamına seçildi. Bu görev, ülkenin en yüksek dini ve siyasi otoritesi olmasını sağladı. Hamaney’in görev ve yetkileri nelerdir? İran Anayasası’na göre Dini Lider, devletin tüm kademelerinin üstünde yer alır. Hamaney bu kapsamda: Silahlı kuvvetlerin başkomutanı olarak görev yapar, Cumhurbaşkanı adaylarını onaylar veya görevden alabilir, Yargı başkanını atar, Devlet medyasını yönlendirir, Anayasayı korumakla görevli Uzmanlar Meclisi üzerinde etkili olur. Bu yetkiler, Hamaney’in hem yürütme hem de yargı üzerinde belirleyici bir konumda olmasına neden olur. Hamaney İran dış politikasını nasıl etkiliyor? İran dış politikası, Dini Lider'in genel yönlendirmeleriyle şekillenir. Hamaney’in açıklamaları, özellikle ABD, İsrail ve Suudi Arabistan gibi ülkelerle olan ilişkilerde belirleyici olur. Ayrıca, İran’ın Orta Doğu’daki bazı siyasi ve silahlı gruplarla ilişkileri de bu politik duruş doğrultusunda yürütülür. İran halkı ve devleti içinde Hamaney nasıl bir konuma sahiptir? Hamaney, İran halkı arasında hem destekleyenler hem de eleştirenler tarafından farklı şekillerde değerlendirilmektedir. Devlet kurumları üzerinde sahip olduğu geniş yetkiler nedeniyle ülke yönetiminde merkezi bir figürdür. İran'daki mevcut yasalar gereği, Dini Lider'e doğrudan eleştiri sınırlı ve çoğu zaman yasal yaptırımlara tabidir. Sık Sorulan Sorular (SSS) Hamaney hangi mezhebe mensuptur? Ayetullah Hamaney, Şii mezhebine bağlıdır. İran’ın resmî mezhebi olan İmamiyye (Caferî) Şiiliği doğrultusunda hareket eder. Görev süresi ne kadar? Dini Liderlik makamı ömür boyu sürecek şekilde tanımlanmıştır. Hamaney, 1989'dan bu yana bu görevde bulunmakta ve hâlâ aktif olarak liderliğini sürdürmektedir. Hamaney'in İran’daki gücü anayasal mı? Evet, İran Anayasası Dini Lider’e yasalarla tanımlanmış çok geniş yetkiler verir. Bu nedenle Hamaney’in yetkileri hukuki zemine dayanmaktadır.