Çin liderliğinde ŞİÖ, küresel ekonomiye canlılık katıyor

A

Admin

Yönetici
Yönetici
Hızla artan sınır ötesi alışveriş ve turizm sayesinde, Çin-Kazakistan Horgos Uluslararası Sınır İşbirliği Merkezi son haftalarda büyük bir hareketlilik yaşayarak günlük sınır geçişleri 30 bini aştı.

11 Temmuz itibarıyla, bu yıl merkezden yapılan sınır geçişi sayısı 5 milyonu geçti ve bu rakam geçen yıla göre yüzde 73 artış gösterdi. 5,6 kilometrekarelik bu merkez, kısmen Çin’in kuzeybatısındaki Xinjiang Uygur Özerk Bölgesi’nde, kısmen ise Kazakistan topraklarında yer alıyor.

Şanghay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ) çerçevesinde bölgesel işbirliği için bir gösteri alanı olarak işlev gören merkez, kuruluşu 24 yıl önce Çin, Rusya, Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan ve Özbekistan tarafından gerçekleştirilen bu örgüt üyeleri arasındaki ekonomik ve ticari ilişkilerin giderek güçlendiğine tanıklık ediyor.

10 üye devlet, 2 gözlemci devlet ve 14 diyalog ortağından oluşan ŞİÖ, şu anda dünya nüfusunun neredeyse yarısını, küresel kara yüzeyinin dörtte birini ve küresel GSYİH’nın yaklaşık dörtte birini temsil ediyor. 2001’de kurulduğundan bu yana ŞİÖ, küresel ekonomi açısından sıkça dalgalı bir ortamda istikrar ve canlılık sağlayan kapsamlı bir bölgesel örgüte dönüşmüş durumda, uzmanlar belirtiyor.

Asya, Avrupa ve Afrika’dan liderler 31 Ağustos ve 1 Eylül tarihlerinde Çin’in kuzeyindeki liman kenti Tianjin’de düzenlenecek, tarihteki en büyük ŞİÖ zirvesinde bir araya gelecek. Toplantının, örgütün geleceğine dair yol haritasını çizmesi ve dünya ekonomisine daha fazla canlılık katması bekleniyor.

Güçlü ekonomik ve ticari bağlar


Çin-Kazakistan Horgos Uluslararası Sınır İşbirliği Merkezi’nin Çin tarafında, 2 binden fazla mağaza, bunların içinde de 200’den fazla duty-free mağazası bulunuyor ve 40’tan fazla ülkeden binden fazla ürün çeşidi sunuluyor. Her turist günlük 8 bin yuan (yaklaşık 1.125 Amerikan doları) değerinde duty-free alışveriş yapabiliyor.

Merkezde işyeri sahibi Lin Zixuan, “Kazakistan’dan gelen çikolatalar ve Çin’in Kazak etnik grubuna ait geleneksel şapkalar özellikle popüler” diyerek, yoğun günlerde günlük gelirinin yüz bin yuan’a kadar çıktığını belirtti.

Merkezdeki canlı ticaret hareketliliği, son yıllarda Çin ile diğer ŞİÖ üyeleri arasındaki ekonomik ve ticari bağların giderek güçlendiğinin bir göstergesi. İşbirliği altyapı, enerji, tarım ve teknoloji gibi birçok sektöre yayılmış durumda.

Sadece 2024 yılında, Çin’in ŞİÖ üyeleri ile ticareti 3,65 trilyon yuan seviyesine ulaştı; bu, örgütün kuruluşundaki seviyenin tam 36,3 katı.

Dış belirsizliklerin artmasına rağmen ticaret işbirliğindeki sağlam ivme bu yıl da devam ediyor. Resmi verilere göre, ocak-temmuz döneminde Çin’in ŞİÖ üyeleri ile toplam ticareti 2,11 trilyon yuan oldu ve bu da geçen yıla göre yüzde 3 artış anlamına geliyor.

Özellikle Temmuz ayında, Çin’in ŞİÖ üyeleriyle ticareti yüzde 8,5 artarak 326,05 milyar yuanı buldu. Bu, hem bu yılın en yüksek aylık ticaret hacmi hem de büyüme oranı olarak kayda geçti.

26 Temmuz 2024'te çekilen bir hava drone fotoğrafı, Çin'in kuzeybatısındaki Sincan Uygur Özerk Bölgesi'ndeki Horgos'ta, Çin-Kazakistan sınırında bulunan Horgos Uluslararası Sınır İşbirliği Merkezi'nin bir görünümünü gösteriyor. (Xinhua/Ding Lei)


Yükselen sektörlerde öncü işbirlikleri


Kazakistan’ın geniş Akmola bölgesindeki çayırların ortasında, 40’tan fazla rüzgar türbini yer alıyor. Bu türbinler rüzgarı temiz elektrik enerjisine dönüştürüyor ve bu enerji, başkent Astana’ya iletiliyor.

Çinli bir şirket tarafından inşa edilen ve işletilen bu rüzgar enerjisi santrali, Eylül 2023’te hizmete girdi ve o dönemde ülkenin en büyük rüzgar santrali oldu.

Kırgızistan’da Çinli şirketlerin katkılarıyla kurulan 5G ağı, başlıca şehirlerde internet erişimini yüzde 43’ten yüzde 70’in üzerine çıkardı. Tacikistan’da ise Çin ile Tacikistan tarafından ortak geliştirilen dijital sağlık platformu, uzak bölgelerdeki sağlık danışmanlığı hizmetlerinin tam kapsamlı olarak verilmesini sağladı.

Bu projeler, ŞİÖ üyelerinin temiz enerji, ekolojik koruma, yeni enerji araçları ve dijital ekonomi gibi yükselen sektörlerde daha yakın işbirliğine yöneldiğinin somut örnekleri.

Sınır ötesi e-ticaret işbirliği sayesinde, ŞİÖ üyelerinden daha çok kaliteli ürün Çin pazarına giriş yapabiliyor. 2024 yılında, Çin’in diğer ŞİÖ üyelerinden yaptığı sınır ötesi e-ticaret ithalatı yüzde 34 arttı.

Kırgız uzman Igor Shestakov, Çin’in ŞİÖ’de önemli bir rol oynadığını ve örgütün gelişimini yönlendiren itici güç olduğunu belirtti.

“ŞİÖ Sürdürülebilir Kalkınma Yılı” temasıyla uyumlu olarak, Çin’in enerji, gaz, imalat, yeşil enerji ve dijital ekonomi alanlarında işbirliğini teşvik ettiğini belirten Çin Ticaret Bakan Yardımcısı Ling Ji, bu çabaların sanayi dönüşümünü hızlandıracağı ve üyeler arasındaki endüstriyel ve tedarik zinciri bağlarını güçlendireceği öngörüsünde bulundu.

Kapsayıcılık ve karşılıklı kazanımlar hedefleniyor


Shestakov, Çin’in ŞİÖ üyelerine siyasi koşullar dayatmadan verdiği destek nedeniyle tebrik ederek, bu yaklaşımın karşılıklı güven, fayda, eşitlik, istişare, medeniyetlerin çeşitliliğine saygı ve ortak kalkınma hedefleyen “Şanghay Ruhu”nu yansıttığını söyledi.

2024 sonu itibarıyla Çin’in ŞİÖ üyeleri, gözlemcileri ve diyalog ortaklarına yaptığı toplam yatırım 140 milyar ABD dolarını aştı.

Sri Lanka’dan uluslararası ilişkiler uzmanı ve Kuşak ve Yol Girişimi Sri Lanka’nın kurucusu Yasiru Ranaraja, ŞİÖ’nün 24 yıl boyunca büyüyüp genişlediğini, bunun kapsayıcılık ile örgütün çekicilik ve canlılığının bir göstergesi olduğunu ifade etti. Sri Lanka, ŞİÖ’nün diyalog ortağı.

Ranaraja, ŞİÖ’ye diyalog ortağı ve üye olmak isteyen ülkelerin çokluğunun, uluslararası toplumun bu örgüte verdiği değeri gösterdiğini belirtti.

Dünyanın jeopolitik çatışmalar ve korumacılık gibi zorluklarla karşı karşıya olduğu bir dönemde, ŞİÖ’nün “bölgesel yönetişimde daha adil ve kapsayıcı bir vizyon” sunduğunu sözlerine ekledi.
 
Geri
Üst