A
Admin
Yönetici
Yönetici
29 Mart 2025 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan Sağlık Meslek Mensuplarının Serbest Meslek İcrası Hakkında Yönetmelik, belirli sağlık meslek gruplarına (klinik psikolog, fizyoterapist, hemşire, ebe, diyetisyen, odyolog, dil ve konuşma terapisti, ergoterapist, podolog, hemşireliğe eşdeğer sağlık memuru vb.) bağımsız olarak mesleklerini icra etme imkânı tanırken, bu kişiler için daha önce bulunmayan yeni yükümlülükler getirmektedir. Aşağıda, yönetmelikle getirilen ve daha önce var olmayan başlıca yükümlülükler, türü, kapsamı ve etkilenen meslek gruplarıyla birlikte listelenmiştir: Ruhsatlandırma ve Faaliyet Yükümlülükleri - Ruhsat alma zorunluluğu (idari yükümlülük): Sağlık meslek mensupları, mesleklerini serbest icra edebilmek için İl Sağlık Müdürlüğünden ruhsat belgesi almak zorundadır. Ruhsat almadan bağımsız bir birim açılamaz. Bu yükümlülük, yönetmelikte belirtilen tüm sağlık meslek mensuplarını kapsar ve yalnızca Türk vatandaşı olan bireyler başvurabilir; tüzel kişilikler bu birimleri açamaz (yani şirketler veya yabancı uyruklu kişiler bu kapsamın dışındadır). - Birden fazla kişiye ortak ruhsat ve tek birim açma (yeni uygulama): Aynı meslek unvanına sahip en fazla üç sağlık meslek mensubu, birlikte tek bir müşterek sağlık meslek hizmet birimi açabilir. Bu durumda her biri ayrı ruhsat almak ve her birinin ayrı bir uygulama odası bulundurmak zorundadır. Ortak açılan birimdeki ortak kullanım alanlarından bu kişiler müştereken sorumludur. Bu yükümlülük, birden fazla profesyonelin (örneğin üç fizyoterapistin) birlikte çalışmak istemesi durumunda ortaya çıkan yeni bir düzenlemedir. - Ruhsat devredilememe ve adres değişikliği bildirimi: Alınan ruhsat başka bir kişiye devredilemez; sağlık meslek mensubu ölçeğinde kişiye özeldir. Ayrıca, birimin adresi değişecekse yeniden ruhsat başvurusu yapılması gerekmektedir. Yani, taşınma durumunda eski ruhsat geçersiz sayılacak olup yeni yer için tekrar izin alınmalıdır. Bu kural, tüm ruhsat sahipleri için geçerli olup, birimin sürekliliği ve denetimi açısından yeni bir yükümlülük getirmektedir. - Ruhsat sonrası faaliyete başlama süresi: Ruhsat alındıktan sonra en geç 6 ay içinde faaliyete başlama yükümlülüğü vardır; aksi halde ruhsat iptal edilir. Bu, ruhsat alıp uzun süre açılmayan birimlerin önlenmesine yöneliktir. Ayrıca, faaliyetin geçici durdurulması en fazla 6 ay mümkün olup bu sürede yeniden başlamazsa ruhsatın iptal edileceği düzenlenmiştir. Bu süre sınırlamaları da yeni birer yükümlülüktür ve tüm ruhsat sahiplerini kapsar. Fiziksel Mekân ve Donanım Yükümlülükleri - Asgari fiziksel alan koşulları (teknik/altyapı yükümlülüğü): Sağlık meslek mensuplarının açtığı birimler için yeni asgari fiziki standartlar belirlenmiştir. Her bir sağlık meslek mensubu için en az bir uygulama odası bulunacak, bu odada lavabo olması zorunlu olacaktır. Odyologlar için ayrıca en az 3 m²’lik, ses yalıtımlı bir odyometri kabini bulundurma şartı getirilmiştir. Uygulama odaları dışında en az 8 m²’lik bir bekleme salonu ve engelli kullanımına uygun tuvalet bulunması gerekmektedir. Bu fiziki koşullar, daha önce sağlık kabinleri için belirlenmemiş detaylarda olup yeni açılacak tüm bağımsız birimleri (hemşire, ebe, fizyoterapist, psikolog vb.) kapsar. Yönetmelik, asgari ölçülerde %10’a kadar sapmaya izin vererek esneklik tanımış olsa da, belirtilen fiziki şartların sağlanması yeni bir yükümlülüktür. - Zorunlu tıbbi cihaz ve donanım listesi (teknik yükümlülük): Her birim, ilgili meslek grubunun hizmet verebilmesi için gerekli asgari tıbbi cihaz ve donanımları bulundurmakla yükümlüdür. Yönetmelik EK-4’te her meslek için bulundurulması gereken cihazları listelemiş ve bu cihazların tamamının Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu Ürün Takip Sistemi’ne (ÜTS) kayıtlı olması şartını getirmiştir. Bu kapsamda örneğin bir fizyoterapist, listede belirtilen cihazları temin etmeli; odyolog ise odyometre cihazını ÜTS’ye kayıtlı şekilde bulundurmalıdır. Bu da daha önce olmayan bir donanım takip yükümlülüğüdür ve listede adı geçen tüm meslekleri kapsar. - Ruhsat, diploma ve belge görünürlüğü (idari yükümlülük): Sağlık meslek hizmet biriminde, ruhsat belgesinin yanı sıra meslek mensubunun diploması ve varsa mesleki çalışma belgelerinin herkesçe görülebilecek şekilde asılması zorunludur. Bu yeni yükümlülük sayesinde hastalar, hizmet aldıkları uzmanın yeterliliklerini doğrudan görme imkanına sahip olacaktır. Kural, tüm meslek grupları için geçerli olup, mesleki şeffaflığı artırmayı amaçlamaktadır. Personel ve Çalışma Düzeni Yükümlülükleri - Tek bir birim açma sınırı (faaliyet kapsamı yükümlülüğü): Her bir sağlık meslek mensubu yalnızca bir adet sağlık meslek hizmet birimi açabilir; birden fazla şube açılamaz. Yani örneğin bir diyetisyen veya fizyoterapist, aynı anda iki ayrı muayenehane benzeri birim kurup işletemeyecektir. Bu düzenleme, tüm ilgili sağlık meslek mensuplarını kapsayan yeni bir kısıtlamadır ve amaç, her uzmanın tek bir merkezde tam sorumlulukla hizmet vermesini sağlamaktır. - Başka kurumda çalışma yasağı (çalışma düzeni yükümlülüğü): Serbest meslek hizmet birimi açarak mesleğini icra eden bir sağlık meslek mensubu, eşzamanlı olarak başka herhangi bir sağlık kuruluşunda çalışamaz. Örneğin kendi birimini açan bir hemşire veya fizyoterapist, aynı anda bir hastanede veya tıp merkezinde görev yapamaz. Bu yeni yükümlülük, tam zamanlı ve odaklı hizmet sunumunu hedefleyerek tüm meslek grupları için getirilmiştir. - Yardımcı sağlık personeli istihdamı (personel istihdam yükümlülüğü): Her bir sağlık meslek mensubu, faaliyet alanına göre en fazla bir adet sağlık teknikeri veya teknisyeni çalıştırabilir. (Klinik psikologlar için bu yardımcı personel bir psikolog olabilir.) Bu personelin istihdamı halinde, İl Sağlık Müdürlüğü’nden EK-3 formatında bir “çalışma belgesi” düzenlenmesi gerekir. Yani bir fizyoterapist, yanında bir fizyoterapi teknikeri çalıştırabilir ancak sayısı bir ile sınırlıdır ve resmi çalışma izni belgelendirilecektir. Bu, daha önce olmayan bir uygulama olup tüm meslek grupları için geçerlidir (psikologlar için yardımcı personelin niteliği belirtilerek). Ayrıca ihtiyaç halinde temizlik, sekreterya gibi destek personeli çalıştırılabilir; fakat destek personeli sağlık hizmeti sunumunda görevlendirilemez (yalnızca idari/destek işlerde çalışabilir). - Personel değişikliklerinin bildirilmesi: Eğer çalıştırılan tekniker/teknisyen veya psikolog (yardımcı personel) herhangi bir sebeple işten ayrılırsa, bu ayrılış en geç 10 iş günü içinde müdürlüğe bildirilmek zorundadır ve ilgili kişinin çalışma belgesi iptal edilir. Bu yükümlülük, personel değişikliklerinin kayıt altına alınmasını amaçlayan yeni bir kural olup yardımcı personel istihdam eden tüm birimleri kapsar. - Çalışma saatlerinin planlanması ve bildirimi (düzenleyici yükümlülük): Her sağlık meslek hizmet biriminin çalışma gün ve saatleri ruhsat belgesinde belirtilmekte ve fiili çalışma zamanları İl Sağlık Müdürlüğü’ne bildirilmektedir. Ayrıca sağlık meslek mensubu, izin, tatil veya hastalık gibi durumlarda birimde bizzat bulunamayacaksa bunu müdürlüğe önceden bildirmekle yükümlüdür. Böyle bir yokluk durumunda, eğer birimde tek başına hizmet veriyorsa o süre boyunca birimde sağlık hizmeti sunulamaz. (Birden fazla aynı meslekten kişinin ortak açtığı birimlerde diğer ortaklar kendi odalarında hizmete devam edebilir.) Bu düzenleme, hizmetin kesintisizliği ve denetimi açısından yeni bir yükümlülük getirerek tüm ruhsat sahiplerini kapsamaktadır. - Kimlik kartı taşıma (identifikasyon yükümlülüğü): Sağlık meslek mensubu ile birimde görev yapan tüm personel, üzerlerinde ad, soyad ve unvanlarını içeren fotoğraflı bir kimlik kartı taşımak zorundadır. Bu kimlik kartının görünür şekilde takılması gerekmektedir. Bu, geçmişte özel muayenehaneler dışındaki sağlık personeli için zorunlu olmayan bir uygulamaydı; yeni yönetmelikle tüm bağımsız çalışan sağlık meslek mensupları ve ekibi için geçerli hale gelmiştir. Hasta Kabulü ve Hizmet Sunumu Yükümlülükleri - Hekim yönlendirmesi şartı (mesleki uygulama yükümlülüğü): Sağlık meslek mensupları, kendi başlarına hasta kabul edip teşhis koyamaz; hastanın ilgili bir hekim tarafından tanı konulmuş ve tedavi planı veya reçetesi düzenlenmiş olması gerekir. Yani bir birey, örneğin fizyoterapi hizmeti almak istiyorsa önce bir doktorun değerlendirmesi ve yönlendirmesiyle bu birime başvurmalıdır. Bu yükümlülük, tüm meslek grupları için geçerli yeni bir kuraldır ve amaç, bu bağımsız hizmetlerin hekim gözetiminden tamamen kopuk olmamasıdır. - Hasta kimlik doğrulama ve kayıt tutma: Birime başvuran hastanın kimliği doğrulandıktan sonra, hastaya ait bilgiler elektronik sisteme kaydedilmek zorundadır. Kayıt altına alınan hasta verileri, sadece ilgili birimde görüntülenebilir; başka bir birime veya dış sisteme aktarılamaz. Bu, hasta mahremiyetini korumaya yönelik yeni bir yükümlülüktür. Tüm meslek mensuplarının birimlerinde geçerli olup, her hasta için ayrı ve güvenli bir kayıt oluşturulmasını gerektirir. - Tedavi planına uyma ve sakıncalı işlemi yapmama: Uygulamayı yapacak sağlık meslek mensubu, hastaya doktor tarafından verilen reçete veya tedavi planını incelemek ve buna aynen uymakla yükümlüdür. Plan dışındaki hiçbir işlemi yapamaz, ayrıca eğer tedavi planındaki bir uygulamanın hastaya zarar verebileceğini öngörürse o uygulamayı yapmamalıdır. Bu yükümlülük, sağlık mensubuna bir tür zorunlu tedbir yetkisi de tanımaktadır: Örneğin doktorun yönettiği plan hastanın durumuna uymuyorsa hemşire uygulamayı reddedebilir. Tüm meslekler için geçerli olan bu kural, hasta güvenliğini arttırmak amacıyla getirilmiş yeni bir yükümlülüktür. - Hastayı bilgilendirme zorunluluğu: Sağlık meslek mensubu, uygulamaya başlamadan önce hastayı (ve gerekiyorsa yasal temsilcisini) yapacağı işlemin içeriği hakkında bilgilendirmekle yükümlüdür. Bu, hastanın ne tür bir işleme tabi olacağını önceden anlamasını sağlar. Daha önce bu meslek grupları için ayrı bir mevzuatta bu kadar net tanımlanmayan bu bilgilendirme yükümlülüğü, tüm sağlık meslek mensuplarını kapsamaktadır ve hasta haklarının bir parçası olarak yeni bir düzenlemedir. - Yazılı onam (rıza) alma yükümlülüğü: Her bir uygulama öncesinde hastadan yazılı olarak bilgilendirilmiş onam almak zorunlu hale getirilmiştir. Bunun için bir aydınlatılmış rıza formu doldurulup hastanın imzası alınacaktır. Bu yeni yükümlülük, bağımsız çalışan hemşire, ebe, fizyoterapist, psikolog vb. tüm meslek mensuplarına getirilmiştir. Her işlem için ayrı onam alınması şartı, hasta haklarının korunmasını ve olası hukuki ihtilafların önlenmesini amaçlamaktadır. - Mesleki yetki sınırları dışına çıkmama: Sağlık meslek mensupları, yalnızca hekim tarafından planlanan ve kendi mesleki yetki alanlarına giren işlemleri uygulamakla yükümlüdür; bunun dışında bir tıbbi müdahale yapamazlar. Örneğin bir diyetisyen, reçetede olmayan bir tıbbi girişimde (enjeksiyon vb.) bulunamaz; bir fizyoterapist, doktorun yönlendirmediği ek bir terapi uygulayamaz. Bu kural, mesleki sınırları netleştiren yeni bir yükümlülüktür ve yönetmelikte sayılan tüm meslek gruplarını kapsar. - Her işlemi kayıt altına alma ve paylaşma: Uygulanan her işlem için sağlık meslek mensubu ayrıntılı bir kayıt oluşturmak ve bu kayıtları mevzuata uygun şekilde saklamakla yükümlüdür. Bu, yapılan işlemlerin birimde belgelenmesi anlamına gelir. Ayrıca tedaviyi planlayan hekim, hastanın onayı ile bu sürece dair kayıtlara erişebilir. Dolayısıyla bir fizyoterapist, hastaya uyguladığı egzersizlerin kaydını tutacak ve hasta izin verirse bu kayıtları hastayı sevk eden doktor görebilecektir. Bu kapsamlı kayıt tutma yükümlülüğü tüm meslekleri kapsar ve sağlık hizmetinin sürekliliğini sağlamak için yenilikçi bir adımdır. - Hasta güvenliği ve mahremiyetini sağlama: Birimde sunulan hizmetler, hasta güvenliğini ve mahremiyetini sağlayacak şekilde yürütülmek zorundadır. Bu genel hüküm, örneğin tedavi ortamının güvenli olması, kişisel mahremiyetin korunması (perde, ayrı oda vb.) gibi tedbirleri içerir. Daha önce sağlık kabinleri için açıkça düzenlenmemiş olabilecek bu ilke, artık tüm bağımsız birimler için bağlayıcı bir yükümlülüktür. - Belirli durumlarda hastaya müdahale etmeme (sınırlayıcı yükümlülük): Yönetmelik, sağlık meslek mensuplarının hangi durumlarda hizmet veremeyeceğini netleştirmiştir. Buna göre birimde; hekim müdahalesi veya ileri donanım gerektiren durumlar, hayati tehlike oluşturan akut/kronik vakalar, yaygın enfeksiyon bulgusu olan hastalar, ciddi yaralanma, travma, anafilaksi gibi acil durumlar (ilk yardım harici müdahale yapılamaz), tıbbi teşhis gerektiren işlemler ile meslek mensubunun yetki ve donanımı dışında kalan herhangi bir durum söz konusuysa hizmet sunulamaz. Örneğin, kendi birimine gelen ve kalp krizi geçiren bir hastaya bir fizyoterapist sadece ilk yardım yapıp acil servise yönlendirmekle yükümlüdür, ileri müdahalede bulunamaz. Bu hükümler, tüm meslek grupları için bağlayıcı olup, sağlık mensuplarına “bu durumlarda müdahale etmemek” şeklinde yeni bir yükümlülük getirmektedir. Kayıt, Arşiv ve Veri Yükümlülükleri - Elektronik kayıt sistemi kullanımı: Sağlık meslek mensupları, birimlerine başvuran hastalara ait tüm verileri ve doktorun reçete/tedavi planını elektronik ortamda kaydetmek zorundadır. Bu kayıt işlemi için Bakanlığın kayıt-tescil sistemine entegre bir sağlık bilgi yönetim sistemi kullanılması şart koşulmuştur. Yani, her birim onaylı bir yazılım altyapısı edinip hastanın bilgilerini orada tutacaktır. Bu, geçmişte bağımsız çalışan bu meslek grupları için söz konusu olmayan, dijital altyapı kurma yönünde yeni bir yükümlülüktür ve tümünü kapsar. - Merkezi sağlık veri sistemine veri aktarımı ve bildirim: Birimde tutulan kişisel sağlık verileri, Kişisel Verilerin Korunması Kanunu ve ilgili diğer yasalara uygun şekilde işlenerek Sağlık Bakanlığı’nın merkezi sağlık veri sistemine aktarılmak zorundadır. Bakanlıkça kurulan kayıt/bildirim sistemine, istenildiğinde her türlü bilgi ve belgenin gönderilmesi de zorunlu tutulmuştur. Bu yükümlülük, tüm sağlık meslek mensuplarını kapsar ve Bakanlığın sağlık hizmetlerini merkezi olarak izleyebilmesi için getirilmiş yeni bir düzenlemedir. Örneğin, bağımsız bir diyetisyen hastalarının özet verilerini Bakanlığın sistemine periyodik olarak aktarmakla yükümlüdür. - Veri güvenliği ve gizliliği sağlama sorumluluğu: Elektronik ortamda tutulan tıbbi kayıtlar güvenli elektronik imza ile imzalanarak resmi kayıt kabul edilecektir ve ilgili mevzuata göre yedeklenip arşivlenecektir. Bu kapsamda, hastalara ait dijital kayıtların değiştirilmesi veya silinmesini önlemek ve gizliliğini ihlal etmemek için gerekli idari ve teknik tedbirlerin alınması ve sürdürülmesi bizzat sağlık meslek mensubunun sorumluluğundadır. Örneğin, bir fizyoterapist hasta kayıtlarını şifreli tutmak, erişimleri kısıtlamak ve düzenli yedek almak zorundadır. Ayrıca bu güvenlik tedbirlerini periyodik olarak denetlemekle de yükümlüdür. Bu düzeyde bir veri güvenliği sorumluluğu, söz konusu meslek grupları için ilk kez getirilmektedir ve hepsini kapsar. - Kayıtların denetime sunulması: Yapılacak resmi denetimlerde, tutulan tüm kayıtları denetçilere ibraz etmek zorunludur. Başka bir ifadeyle, birimin faaliyetlerine ilişkin evrak, defter, elektronik kayıt gibi her türlü bilgi istenildiğinde gösterilmeli/verilmelidir. Ayrıca yönetmelik, birimlerde denetim ekiplerince incelenemeyecek gizli oda, dolap vb. bulundurmayı yasaklayarak tam şeffaflık yükümlülüğü getirmiştir. Bu kurallar, tüm ruhsatlı birimler için geçerli olup, önceki dönemde mevcut olmayan kapsamlı bir denetim işbirliği yükümlülüğünü ifade eder. Tabela, Tanıtım ve Etik Yükümlülükler - Tabela içerik ve boyut kısıtlamaları: Sağlık meslek hizmet biriminin tabela ve basılı/elektronik tanıtım materyallerinde, sadece sağlık meslek mensubunun adı ve meslek unvanı yer alabilir; bunun dışında başka bir isim, meslek tanımı ya da uzmanlık ibaresi kullanılması yasaktır. Örneğin “Uzman Diyetisyen” ibaresi veya hayali bir klinik adı tabelada bulunamaz, yalnızca kişinin adı ve “Diyetisyen” unvanı yazılabilir. Ayrıca dış tabelanın azami 4 m², kapı giriş tabelasının en fazla 40x60 cm boyutunda olması şarttır. Bina dış cephesinde izin verilen tabela haricinde başka yazı veya işaret bulundurmak da yasaktır. Bu düzenlemeler, tüm meslek mensupları için getirilen yeni sınırlamalardır; amaç, tabela ve tanıtımda standart bir sadelik ve doğruluk sağlamaktır. - Zorunlu ibare ve tasarım standartları: Birimlerin dış tabelasında mutlaka “Özel Sağlık Meslek Hizmet Birimi” ibaresi bulunmalıdır. “Özel” kelimesi, diğer yazıların en az yarı boyutunda olacak şekilde yazılmalıdır. Tabelada en fazla iki renk kullanılabilir ve yazılar sade bir fontta olmalıdır. Her oda kapısında da o odanın kullanım amacını belirten iç tabela bulundurulmalı; eğer birden fazla sağlık meslek mensubu ortaksa, odaların kime ait olduğu iç tabelada belirtilmelidir. Bu yükümlülükler, tabelalarda yanıltıcı kurumsal görünüm verilmesini önlemek ve netlik sağlamak için tüm birimlere getirilmiştir. - Akademik unvan ve kurumsal kimlik kullanımı: Eğer sağlık meslek mensubunun akademik bir unvanı (örn. Dr., Doç., Prof.) varsa, bunu tabela ve tanıtımda kullanabilir; ancak bu unvan, meslek unvanından sonra ve aynı puntoda/ebatta yazılmak zorundadır. (daha büyük veya daha vurgulu yazılamaz). Ayrıca birimler, logoları, tabelaları, yönlendirme levhaları, resmi evrak formatları, dijital platformları vb. her türlü görsel kimlik unsuru için Sağlık Bakanlığı Kurumsal Kimlik Kılavuzu’na uygun tasarım yapmakla yükümlüdür. Bu kurallar, tüm meslek mensuplarının tanıtım faaliyetlerinde uyması gereken yeni yükümlülüklerdendir. - Kamu kuruluşlarını çağrıştıracak isim yasağı: Birimin adı veya kullanılan herhangi bir ifade, Türkiye genelindeki kamu sağlık kurum ve kuruluşlarını çağrıştıracak şekilde olamaz. Örneğin tabelada “Poliklinik” veya kamu hastanesine benzer bir ibare kullanılamaz. Bu yükümlülük, yanlış algılamayı önlemek için getirilmiş olup tüm birimleri kapsar. - Tanıtım ve reklam sınırlamaları (etik yükümlülük): Sağlık meslek hizmet biriminin yapacağı bilgilendirme ve tanıtım faaliyetleri, Sağlık Hizmetlerinde Tanıtım ve Bilgilendirme Faaliyetleri Hakkında Yönetmelik hükümlerine uygun olmalıdır. Yanıltıcı, abartılı, talep yaratmaya yönelik veya diğer sağlık kuruluşlarını kötüleyici reklam yapılması yasaktır. Sağlık meslek mensubu ve çalışanları, tıbbi deontoloji kurallarına ve etik ilkelere aykırı tanıtım yapamaz. Bu, tüm meslek mensuplarının uyması gereken yeni bir etik yükümlülüktür ve ihlalinde idari yaptırımlar söz konusu olabilecektir. - Hasta haklarına uyum ve geri bildirim imkânı: Yönetmelik, hasta haklarının korunmasını vurgulayarak, her birimin hasta hakları mevzuatını etkin biçimde uygulamak üzere gerekli tedbirleri almasını şart koşmuştur. Bu kapsamda, hasta şikâyet ve taleplerinin iletilebilmesi için bekleme salonlarında “T.C. Sağlık Bakanlığı İletişim Merkezi (SABİM) ALO 184” ibareli bir karekodun görünür şekilde bulundurulması zorunlu kılınmıştır. Bu karekodu akıllı telefonla okutan hastalar, doğrudan Bakanlığın şikâyet hattına ulaşabilecektir. Bu yükümlülük, hasta geri bildirim mekanizmasını her birimde standart hale getiren yeni bir uygulamadır ve tüm sağlık meslek mensuplarını kapsar. - Mesleki etik kurallara riayet: Sağlık meslek mensupları, mesleklerini icra ederken mesleki etik kurallar ve ilgili mevzuat çerçevesinde tüm görev, yetki ve sorumluluklarını yerine getirmekle yükümlüdür. Bu genel yükümlülük, her ne kadar meslek etiği her zaman beklenen bir durum olsa da ilk kez bu şekilde yönetmelik maddesi haline getirilmiştir ve bağımsız çalışan tüm sağlık meslek mensuplarını kapsar. Dolayısıyla, örneğin bir klinik psikolog, meslek etiğine aykırı uygulamalar yapması halinde bu yönetmeliği de ihlal etmiş olacaktır. Yasaklar Kapsamında Uymakla Yükümlü Olunan Kısıtlamalar Yönetmelik, sağlık meslek mensuplarının uyması gereken çeşitli yasaklar getirerek, dolaylı olarak yeni yükümlülükler tanımlamıştır. Aşağıdaki hususlar, geçmişte olmayan ve artık riayet edilmesi zorunlu kılınan yasaklar şeklinde özetlenebilir: - Başka birim/şube açmama yasağı: Her sağlık meslek mensubunun yalnızca tek bir birim açabileceği yukarıda belirtilmiştir. Buna ek olarak, ruhsat aldığı adres dışında başka herhangi bir yerin, tamamen veya kısmen sağlık meslek hizmet birimi veya şubesi olarak kullanılmasının yasak olduğu vurgulanmıştır. Yani farklı bir adreste ikinci bir şube veya bağlı birim oluşturmak kesin olarak yasaktır (örneğin bir hemşirenin ikinci bir muayene ofisi açması). Bu yasak tüm meslek mensupları için geçerlidir. - Birim içinde başka ticari faaliyette bulunmama: Sağlık meslek hizmet birimi bünyesinde başka bir amaca yönelik işyeri bulunamaz. Birimin herhangi bir bölümü, sağlık hizmeti dışında bir ticari faaliyete ayrılıp üçüncü kişilere kiralanamaz veya devredilemez. Örneğin, fizyoterapi biriminin içinde ayrıca bir güzellik salonu veya eczane köşesi işletmek yasaktır. Bu da yeni getirilen ve tüm birimleri kapsayan bir kısıtlamadır. - Alanların amacına uygun kullanımı: Birimdeki herhangi bir oda veya alan, kendi amacı dışında veya yetkisiz kişiler tarafından kullanılamaz. Yani sağlık hizmeti sunulan mekânlar, o meslek mensubu veya yetkili personel dışında kimse tarafından farklı amaçla kullanılamaz. Bu yükümlülük, hasta mahremiyeti ve denetim açısından önemlidir ve tüm birimler için geçerlidir. - İlaç ve ürün bulundurmama yasağı: Sağlık meslek hizmet biriminde, sadece mesleki yetki kapsamında kullanılan tıbbi malzeme listesi ve ilaç listesinde izin verilen malzemeler bulunabilir; bunun dışında herhangi bir ilaç, tıbbi malzeme, kozmetik ürün veya gıda takviyesi bulundurulması ve satışı yasaktır. Örneğin bir diyetisyenin ofisinde kendi satışı için gıda takviyesi stoklaması veya bir hemşirenin biriminde reçetesiz ilaç bulundurması yasaklanmıştır. Bu, sağlık kabini gibi yerler için yeni bir kural olup, bütün meslek mensuplarını kapsar. - Yetki dışı cihaz bulundurmama: Birimde, mesleki yetki alanı dışında ve belirtilen kullanım amacı haricinde tıbbi cihaz, araç-gereç bulundurulamaz. Yani sadece verilen hizmete uygun cihazlar olmalı; örneğin bir psikolog biriminde teşhis amaçlı laboratuvar cihazı ya da bir ebe biriminde ultrason cihazı (yetkisi dışındaysa) bulundurulmamalıdır. Bu kısıtlama da tüm meslek gruplarına yöneliktir. - Denetime kapalı alan oluşturmama: Birimde, denetimlerde gösterilemeyecek (gizli) oda, dolap, bölüm vb. kapalı alanlar bulundurmak yasaktır. Her yer incelemeye açık olmalıdır. Bu, denetimden kaçınmayı önleyen yeni bir yükümlülüktür. Tüm birimler, mekân düzenlerini bu kurala uygun tutmak zorundadır. - Yapılamayan işlemler için yönlendirme yasağı: Birimde yapılamayan bir işlemle ilgili başvuran hastaları, sağlık meslek mensubu başka bir sağlık kuruluşuna yönlendiremez; bu amaçla herhangi bir anlaşma da yapamaz. Örneğin bir odyolog, testlerini yapamadığı hastayı anlaşmalı olduğu bir polikliniğe yönlendiremeyecek, doğrudan “oraya gidin” diyemeyecektir. Bu, sağlık hizmetinde haksız yönlendirmeyi ve çıkar ilişkilerini engellemeye dönük yeni bir yükümlülüktür. - Tetkik isteme yasağı: Sağlık meslek mensupları, kendilerine gelen hastalardan herhangi bir laboratuvar tetkiki veya tahlil yaptırmasını isteyemezler. Tetkik ve tahlil isteme yetkisi hekimlere ait olup, bu birimlerde çalışanlar ancak hekim tarafından istenmiş ve yapılmış tetkik sonuçlarını değerlendirebilir. Bu kural özellikle hemşire, ebe gibi meslekler için yenidir ve tüm meslek mensuplarını kapsar. - Ruhsatsız sağlık hizmeti sunmama: Hiçbir sağlık meslek mensubu, kendi adına ruhsatlandırılmış birim olmaksızın danışmanlık, eğitim, koçluk veya başka isim altında sağlık hizmeti sunamaz. Bu madde, “ruhsatsız olarak sağlık hizmeti verilmesinin” önüne geçmektedir. Yani ilgili meslek mensubu, eğer bu yönetmelik kapsamında bir birim açmadıysa bireysel danışmanlık adıyla dahi olsa sağlık hizmeti veremez. Bu yasak, özellikle önceki dönemde kayıt dışı danışmanlık yapanlara karşı getirilen önemli bir yeni yükümlülüktür. - Başka kurumların izni ile hizmet sunmama: Sağlık meslek mensupları, başka kurumlardan alınmış herhangi bir ruhsat, yetki belgesi veya izin ile sağlık hizmeti sunamaz. Örneğin, farklı bir bakanlıktan alınmış bir işletme iznine dayanarak sağlık hizmeti verilemez; mutlaka Sağlık Bakanlığı ruhsatı şarttır. Bu da tüm meslek mensuplarını bağlayan yeni bir kuraldır. Av. Burçak DALGIÇ