A
Admin
Yönetici
Yönetici
Mayıs ayında 47,2 olan PMI endeksi, Haziranda 46,7’ye gerileyerek son sekiz ayın en düşük seviyesine indi. Eşik değer olan 50,0’nin altında kalan bu rakam, imalat sanayinde koşulların Nisan 2024’ten bu yana kesintisiz bir şekilde bozulduğunu gösteriyor. Peki, bu düşüş ne anlama geliyor ve sanayiciler ile halkı nasıl etkileyecek? Gelin, bu durumu basit bir dille ve örneklerle açıklayalım. PMI Düşüşü Ne Anlatıyor? PMI, imalat sanayinin nabzını tutan bir gösterge. 50’nin üzeri sektörde büyüme, altı ise daralma anlamına geliyor. Haziran’da 46,7’ye gerileyen PMI, fabrikaların üretimde, siparişlerde ve istihdamda zorlandığını söylüyor. Bu düşüş, talebin zayıflaması, yeni siparişlerin azalması ve ihracatın daralmasıyla kendini gösteriyor. Özetle, insanlar ve firmalar daha az ürün satın alıyor, bu da fabrikaların üretim bandını yavaşlatmasına neden oluyor. Örnekle açıklayalım: Diyelim ki bir ayakkabı fabrikanız var. Normalde ayda 10 bin çift ayakkabı siparişi alıyordunuz, ama şimdi bu sayı 6 bine düştü. Daha az sipariş alınca, makineleri daha az çalıştırıyor, bazı işçileri işten çıkarıyor ya da yeni işçi almıyorsunuz. Ayrıca, ayakkabı yapmak için deri gibi ham maddeleri daha az sipariş ediyorsunuz. İşte PMI’daki düşüş, bu tür bir yavaşlamanın tüm imalat sektöründe yaşandığını gösteriyor. Üretim ve İstihdam Üzerindeki Etkiler Haziran verilerine göre, yeni siparişlerdeki azalma iki yıldır devam ediyor. Bu, fabrikaların üretimlerini geçen yılın ekim ayından beri ciddi oranda azalttığını gösteriyor. Üretimdeki bu düşüş, istihdamı da vuruyor. Haziran’da istihdam kaybı son dokuz ayın en yüksek seviyesine ulaştı. Yani, fabrikalar daha az işçiyle çalışmaya başladı ya da yeni işçi alımı durduruldu. Halk için ne anlama geliyor? İşçi çıkarma ya da işe alımların durması, birçok ailenin gelir kaybı yaşaması demek. Örneğin, bir fabrika işçisi olan Ahmet, işten çıkarılırsa ev kirası ya da market alışverişi gibi temel ihtiyaçlarını karşılamakta zorlanabilir. Bu durum, sadece işçileri değil, onların harcama yaptığı yerel esnafı da etkiler. Bakkal, manav gibi küçük işletmeler de daha az satış yapmaya başlar. Enflasyon ve Fiyatlar Üzerindeki Baskı İstanbul Sanayi Odası’nın yayınladığı açıklamada, girdi maliyetlerinin (yani üretim için kullanılan ham madde, enerji gibi giderlerin) haziranda arttığı da belirtiliyor. Türk lirasındaki değer kaybı ve İran’daki gelişmeler, bu artışta etkili olmuş. Firmalar, maliyetleri karşılamak için ürün fiyatlarını artırmaya çalışsa da, talepteki zayıflık nedeniyle bunu tam anlamıyla yapamıyor. Sonuç? Nihai ürün fiyatlarındaki artış, yılın başından beri en düşük seviyede kaldı. Basit bir örnekle: Bir ekmek fırını düşünün. Un, elektrik ve işçilik maliyetleri artıyor, ama mahallede insanlar daha az ekmek almaya başladı. Fırıncı, ekmeğin fiyatını çok artırırsa müşteri kaybedeceğini biliyor, bu yüzden zam yapmakta zorlanıyor. Bu durum, sanayicilerin hem maliyet baskısı altında olduğunu hem de fiyat artırma güçlerinin sınırlı olduğunu gösteriyor. Sanayiciler ve Halk Üzerindeki Etkiler Sanayiciler için bu tablo, zor bir dönemin habercisi. Yeni siparişlerin azalması, üretim ve istihdamı düşürürken, ham madde temininde yaşanan gecikmeler de işleri zorlaştırıyor. Haziran’da tedarikçi teslimat sürelerinin uzaması, ham madde eksikliğinden kaynaklanmış. Bu, fabrikaların üretim planlarını aksatıyor ve maliyetleri artırıyor. Sanayiciler, hem iç piyasada hem de ihracatta zayıf taleple mücadele ederken, artan maliyetler kar marjlarınısıkıştırıyor. Halk için ise bu durum, iş kayıpları ve alım gücünün azalması anlamına geliyor. Daha az iş, daha az gelir demek. Üstelik artan üretim maliyetleri zamanla market raflarındaki ürünlere zam olarak yansıyabilir. Örneğin, bir ailenin haftalık market alışverişi 500 TL’yken, maliyet artışları nedeniyle bu rakam 600 TL’ye çıkabilir. Bu da özellikle dar gelirli haneler için hayatı daha pahalı hale getirir. Ne Yapılabilir? Ekonomideki bu yavaşlamanın etkilerini azaltmak için hem hükümet hem de sanayiciler harekete geçebilir. Hükümet, sanayicilere finansman desteği sağlayarak ya da ihracatı teşvik ederek talebi canlandırmaya çalışabilir. Sanayiciler ise yeni pazarlar arayabilir veya üretim süreçlerini daha verimli hale getirebilir. Ancak, bu tür önlemler kısa vadede etkisini göstermeyebilir. Sonuç olarak, Haziran 2025 PMI verileri, Türkiye imalat sektöründe zorlu bir dönemin devam ettiğini gösteriyor. Üretimdeki daralma, istihdamdaki kayıplar ve artan maliyetler, hem sanayicileri hem de halkı olumsuz etkiliyor. Ekonominin toparlanması için talebin canlanması ve maliyet baskılarının hafifletilmesi kritik önem taşıyor. Aksi takdirde, Ahmet’in işini kaybetmesi ya da market sepetinin pahalılaşması gibi durumlar daha sık yaşanabilir.