A
Admin
Yönetici
Yönetici
Basından takip edileceği gibi; Dünya Bankası 2025 Haziran’ında “Darboğazların Ötesinde Kıbrıs Türk Ekonomisi: Ekonomik Entegrasyonu Teşvik Etmek” başlıklı rapor yayınladı. İşbu rapora göre KKTC Kamu Maliyesine yönelik yapılan değerlendirme aşağıdaki gibidir:
Değerlendirme Özeti:
'Mali' baskılar yüksek seyretmeye devam etmiş ve toplam 'kamu' harcamaları 2023'te GSYİH'nin %29,2'sinden 2024'te %35,4'e yükselerek 'mali' gelir artışını geride bırakmıştır. Bu artış, esas olarak cari transferler, ücretler ve tazminatlardaki artıştan, ardından diğer cari ve sermaye harcamalarındaki önemli artışlardan kaynaklanmaktadır. Sonuç olarak, 'mali' açık önemli ölçüde genişleyerek 2023'te GSYİH'nin %0,9'undan 2024'te tahmini %4,1'e çıktı. Başka bir ifade ile 2024’de mali disiplin 2023’e göre daha da bozulmuştur.
Değerlendirme Detayı:
· Mali açık, gelirlerin harcamalardan daha yavaş artmasıyla 2023'te GSYİH'nin %0,9'undan 2024'te %4,1'e yükseldi.
· Hibeler hariç yurt içi gelirler, 2023'te 33 milyar TL'den (yaklaşık 1,3 milyar Avro veya GSYİH'nin %25'i) 2024'te 64 milyar TL'ye (yaklaşık 1,8 milyar Avro veya %26,3) yükseldi. Bu gelir artışı, öncelikle kamu sektörü ücretlerindeki artışa bağlı olarak daha yüksek gelir vergisi tahsilatlarının yanı sıra dış ticaretten elde edilen vergi gelirlerindeki artıştan kaynaklandı.
· Genel gelir yapısı içinde, dolaylı vergilerin toplam gelirler içindeki payı %22,9'dan %25,5'e yükselirken, doğrudan vergilerin payı %40,6'dan %37,4'e düştü. Dolaylı vergi oranının artması, dolaysız vergilerin düşmesi olgusu vergi adaletinin temel ilkeleri olan yatay ve dikey adalete maalesef aykırıdır.
· Hibelerdeki artışa rağmen, harcamalardaki artışın gelirlerdeki artışı geride bırakmasıyla mali açık önemli ölçüde artarak 2023'te GSYİH'nın %0,9'undan 2024'te tahmini %4,1'e yükseldi.
· Mali açık, KKTC Merkez Bankası'nın kârları, iç borç ihraçları ve KKTC Merkez Bankası'ndan gelen kısa vadeli avansların bir kombinasyonu ile finanse edildi.
· 'Kamu' harcamaları önemli ölçüde artarak pandemi öncesi seviyelere yaklaştı. Nominal olarak, toplam harcamalar iki katından fazla artarak 2023'e kıyasla 2024'te 85 milyar TL'yi (2,6 milyar Avro'ya eşdeğer) aştı. Sonuç olarak, 'Kamu' harcamalarının GSYİH içindeki payları 2023'te %29,2'den 2024'te %35,4'e yükseldi.
Sonuç olarak; Dünya Bankası Raporu da KKTC Maliyesi hakkında herkesin malumu olan gerçeğin altını verilerle çizmiştir. Şöyle ki, KKTC Kamu maliyesine ilişkin disiplin giderek hem bozulmakta hem de vergi sistemindeki adaletsizlik depreşmektedir. Bu durum ise kaçınılmaz olarak borç sarmalı içerisindeki devlet bütçesini iflasa sürüklemekte ve toplumun geleceğini ipotek altına almaktadır.
Değerlendirme Özeti:
'Mali' baskılar yüksek seyretmeye devam etmiş ve toplam 'kamu' harcamaları 2023'te GSYİH'nin %29,2'sinden 2024'te %35,4'e yükselerek 'mali' gelir artışını geride bırakmıştır. Bu artış, esas olarak cari transferler, ücretler ve tazminatlardaki artıştan, ardından diğer cari ve sermaye harcamalarındaki önemli artışlardan kaynaklanmaktadır. Sonuç olarak, 'mali' açık önemli ölçüde genişleyerek 2023'te GSYİH'nin %0,9'undan 2024'te tahmini %4,1'e çıktı. Başka bir ifade ile 2024’de mali disiplin 2023’e göre daha da bozulmuştur.
Değerlendirme Detayı:
· Mali açık, gelirlerin harcamalardan daha yavaş artmasıyla 2023'te GSYİH'nin %0,9'undan 2024'te %4,1'e yükseldi.
· Hibeler hariç yurt içi gelirler, 2023'te 33 milyar TL'den (yaklaşık 1,3 milyar Avro veya GSYİH'nin %25'i) 2024'te 64 milyar TL'ye (yaklaşık 1,8 milyar Avro veya %26,3) yükseldi. Bu gelir artışı, öncelikle kamu sektörü ücretlerindeki artışa bağlı olarak daha yüksek gelir vergisi tahsilatlarının yanı sıra dış ticaretten elde edilen vergi gelirlerindeki artıştan kaynaklandı.
· Genel gelir yapısı içinde, dolaylı vergilerin toplam gelirler içindeki payı %22,9'dan %25,5'e yükselirken, doğrudan vergilerin payı %40,6'dan %37,4'e düştü. Dolaylı vergi oranının artması, dolaysız vergilerin düşmesi olgusu vergi adaletinin temel ilkeleri olan yatay ve dikey adalete maalesef aykırıdır.
· Hibelerdeki artışa rağmen, harcamalardaki artışın gelirlerdeki artışı geride bırakmasıyla mali açık önemli ölçüde artarak 2023'te GSYİH'nın %0,9'undan 2024'te tahmini %4,1'e yükseldi.
· Mali açık, KKTC Merkez Bankası'nın kârları, iç borç ihraçları ve KKTC Merkez Bankası'ndan gelen kısa vadeli avansların bir kombinasyonu ile finanse edildi.
· 'Kamu' harcamaları önemli ölçüde artarak pandemi öncesi seviyelere yaklaştı. Nominal olarak, toplam harcamalar iki katından fazla artarak 2023'e kıyasla 2024'te 85 milyar TL'yi (2,6 milyar Avro'ya eşdeğer) aştı. Sonuç olarak, 'Kamu' harcamalarının GSYİH içindeki payları 2023'te %29,2'den 2024'te %35,4'e yükseldi.
Sonuç olarak; Dünya Bankası Raporu da KKTC Maliyesi hakkında herkesin malumu olan gerçeğin altını verilerle çizmiştir. Şöyle ki, KKTC Kamu maliyesine ilişkin disiplin giderek hem bozulmakta hem de vergi sistemindeki adaletsizlik depreşmektedir. Bu durum ise kaçınılmaz olarak borç sarmalı içerisindeki devlet bütçesini iflasa sürüklemekte ve toplumun geleceğini ipotek altına almaktadır.